25/01/2023 | Print

Bệnh nhân tiểu đường cần duy trì chế độ ăn lành mạnh, tiêm và uống thuốc đủ, đo đường huyết thường xuyên, liên hệ với bác sĩ ngay khi mệt, sốt.

Ngày 17/1, TS. BS Nguyễn Quang Bảy, Trưởng Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), cho biết người Việt quan niệm “ăn Tết” và “chơi Tết”, nên có sự thoải mái trong chế độ ăn uống, sinh hoạt.

Với người bình thường, điều này ít gây ảnh hưởng sức khỏe. Nhưng với người bệnh đái tháo đường, những thay đổi nhỏ về lối sống hoặc lơ là điều trị đều có nguy cơ gây rối loạn đường, phải nhập viện cấp cứu.

Để đón Tết vui vẻ và an toàn cùng gia đình, người bệnh đái tháo đường cần lưu ý 6 điều, gồm:

Duy trì chế độ ăn lành mạnh

Chế độ ăn ảnh hưởng lớn nhất đến đường huyết, trong khi món ăn ngày Tết rất ngon nhưng lại có nhiều đường, tinh bột như bánh chưng, xôi gấc, bánh kẹo, mứt, ô mai… Để tránh tăng đường huyết, người bệnh chỉ nên ăn lượng vừa phải bánh chưng, miến, cơm.

Ăn tăng thực phẩm nhiều chất xơ như rau xanh, củ quả. Không nên ăn bánh kẹo, sô cô la, mứt. Khi thấy đồ ăn ngon và muốn ăn nhiều hơn bình thường, người bệnh nên tiêm tăng khoảng 2 đơn vị insulin trước bữa ăn đó. Không ăn sát giờ đi ngủ đêm.

Một điều quan trọng là cần ăn đúng giờ, đủ số bữa để việc uống thuốc hạ đường huyết hoặc tiêm insulin được duy trì.

Giữ thói quen vận động, tập thể dục

Tập thể dục cùng với chế độ ăn được coi là nền tảng của mọi phác đồ điều trị đái tháo đường. Tuy nhiên, trong ngày Tết, mọi người thường ngồi nhiều hơn.

Để khắc phục, người bệnh không ngồi quá 30 phút, cần đứng dậy đi dạo một vài vòng trong nhà. Duy trì thói quen làm việc nhà như nấu ăn, quét dọn, chăm cây. Đi bộ khi chúc Tết hàng xóm.

Trừ ngày mùng Một quá bận rộn, người bệnh nên duy trì các thói quen tập thể thao, chạy, leo cầu thang…

Tiêm và uống thuốc đầy đủ, đúng giờ

Sử dụng các thuốc đái tháo đường đầy đủ và đúng giờ là điều kiện tiên quyết để giữ đường huyết ở mức cho phép, nhờ đó tránh được các biến chứng đái tháo đường.

Dịp Tết, người bệnh hay quên uống hoặc tiêm thuốc hạ đường huyết do thức khuya, dậy muộn, giờ ăn bị xáo trộn hoặc mải chơi nên không nhớ đã uống thuốc. Phổ biến nhất là quên mang thuốc khi đi chơi hoặc chúc Tết, hoặc về muộn hơn dự kiến nên đến bữa ăn mà không có thuốc.

Để tránh sai lầm nguy hiểm này, người bệnh nên giữ thói quen sinh hoạt (ngủ, thức dậy và ăn) đúng giờ hoặc chỉ muộn hơn một chút. Cách khác là đặt lịch nhắc uống thuốc trên điện thoại để không bị quên. Để tất cả thuốc cần thiết đủ dùng trong ít nhất một ngày vào một chiếc túi và luôn mang theo khi ra khỏi nhà. Người nhà cũng cần lưu ý nhắc họ việc uống thuốc đúng giờ

Lưu ý không chỉ thuốc đái tháo đường, các thuốc điều trị tăng huyết áp hay mỡ máu, thuốc tim mạch… cũng rất quan trọng và người bệnh bắt buộc phải được dùng đủ, đúng giờ.

Đo đường huyết thường xuyên

Đường huyết cao là thủ phạm trực tiếp và nguy hiểm gây ra nhiều biến chứng ở người bệnh đái tháo đường. Mục tiêu đường huyết mọi người bệnh cần đạt trước các bữa ăn là từ 4,4 – 7,2 mmol/L và sau ăn là dưới 10,0 mmol/L. Tuy nhiên chỉ khi đường huyết rất cao (thường > 19,5 mmol/L) hoặc rất thấp (< 4,0 mmol/L) thì người bệnh mới có các triệu chứng như mệt, đái nhiều, khát nước…

Người bệnh cần đo đường huyết mao mạch ít nhất 1-2 lần mỗi ngày, ưu tiên đo vào trước các bữa ăn – cũng là trước khi uống thuốc hoặc tiêm insulin để biết đường huyết có tốt không, có cần tăng hay giảm liều không. Ngoài ra, bất cứ khi nào người bệnh ăn nhiều hoặc thấy mệt, đói hay bị rối loạn tiêu hóa… thì cũng cần đo đường huyết ngay.

Đi ngủ đúng giờ

Mất ngủ hoặc ngủ muộn đã được chứng minh là yếu tố làm đường huyết cao và dao động. Tuy nhiên, tình trạng thức rất khuya, ngủ rất muộn là khá phổ biến ở mọi người, trong đó có nhiều người bệnh đái tháo đường. Người thức khuya thường có thêm các bữa ăn phụ làm tăng đường huyết và sáng hôm sau dậy muộn sẽ bỏ bữa ăn sáng, không uống thuốc.

Trừ đêm Giao thừa là ngoại lệ duy nhất, người bệnh đái tháo đường nên ngủ, thức đúng giờ.

Khám hoặc liên hệ ngay bác sỹ khi mệt, sốt

Dịp Tết, các bệnh viện luôn duy trì nhân viên y tế để đảm bảo việc cấp cứu, khám chữa bệnh cho người dân. Vì vậy, khi có những biểu hiện sau đây, người bệnh cần liên lạc ngay bác sĩ điều trị hoặc nhập viện sớm: Nôn liên tục trong vòng trên 6 giờ (vì có nguy cơ cao bị mất nước); đường huyết cao trên 15,0 mmol/L liên tục trong 24 giờ; nghi ngờ bị nhiễm toan ceton như nôn, đau bụng, thở nhanh và hơi thở có mùi hoa quả thối; rối loạn ý thức; ngộ độc thức ăn; sốt; mệt nhiều nhưng không biết nguyên nhân.

Người bệnh không nên quan niệm kiêng kỵ đến bệnh viện trong ngày Tết. “Đừng để đến khi quá nặng, bị hôn mê do hạ đường huyết hoặc tăng đường huyết quá cao mới đi vào cấp cứu. Khi đó, không chỉ người bệnh mà cả gia đình họ cũng sẽ bị ‘mất Tết”’, bác sĩ Bảy nói.

Theo: Lê Nga (VNExpress)